Douane na de scheiding: het VK en het Noord-Ierland Protocol
grensproblemen

Douane na de scheiding: het VK en het Noord-Ierland Protocol

In mei gaf het Verenigd Koninkrijk (VK) meer duidelijkheid over haar standpunt inzake post-Brexit douane-afspraken met Ierland. Het beleid dat met name bestond uit hoofdlijnen en weinig details zorgde voor veel nieuwe vragen.

Water bij de wijn: The Northern Ireland Protocol

Het Northern Ireland Protocol (NIP) speelde in januari van dit jaar een belangrijke rol in de Brexit-onderhandelingen. Na veel onenigheid over de afspraken kwamen de EU en het VK tot een compromis. Hierdoor kon de uittreding van het VK op 31 januari 2020 doorgang vinden. Het NIP beschermt de rechten van de Noord-Ieren binnen het VK en zorgt ervoor dat het vredesproces en de Good Friday Agreement niet in het geding komen.

Het protocol is dus een praktische oplossing om een harde grens in Ierland te vermijden en er tegelijkertijd voor te zorgen dat het Verenigd Koninkrijk de EU kan verlaten. Als gevolg daarvan zijn verschillende bepalingen alleen van toepassing op Noord-Ierland (NI), en daarom is de toestemming van de bevolking van NI vereist. Een stemming over een dergelijke instemming kan om de vier jaar plaatsvinden, zolang het protocol van kracht is; de eerste keer in 2024. Men verwacht dat van alles waaruit het protocol bestaat, alleen de flexibele en aanpasbare bepalingen zullen standhouden.

Dit nieuwe Britse beleidsdocument is een belangrijke update voor de handel. We hebben de belangrijkste feiten in de volgende hoofdstukken samengevat op basis van de vier belangrijkste verplichtingen die de Britten stellen. De 19 pagina tellende beleidsnota die het VK heeft vrijgegeven geeft met name inzicht in de principes en nog niet zozeer over de details. Informatie over de uitvoering van het beleid zal ontbreken dus nog, maar zijn eigenlijk veel belangrijker omdat daar een grote uitdaging in schuilt. Het zal nog lastig gaan worden om de in drie delen opgedeelde doelstelling te halen.

  • Bescherming van het volledige Britse douanegebied
  • Het waarborgen van de integriteit van de interne markt van de EU
  • Het vaststellen van de vereiste procedures die "zo eenvoudig mogelijk en niet te belastend" zijn voor bedrijven

Ga naar de officiële bekendmaking van "The UK's approach to the Northern Ireland Protocol" van 20 mei 2020.

Zo ziet het VK het NI-protocol op grote lijnen: 4 Brexit-hoofdpunten

In het beleidsdocument wordt uiteengezet hoe het Verenigd Koninkrijk aan zijn verplichtingen die voortvloeien uit het NI-protocol zal voldoen. Voor ondernemers en douane-experts bevat het echter onvoldoende details om voorbereidingen te kunnen treffen voor de tenuitvoerlegging.

Het gaat meer om "wat", minder om "hoe" - en roept veel vragen op. De Britse overheid heeft daarop een business engagement forum opgericht dat alle voorstellen om maximaal gebruik te maken van dit protocol in  overweging zal nemen. Zowel bedrijven als brancheorganisaties dringen aan op duidelijkheid. 

In het document staat dat “hoewel er enkele nieuwe administratieve eisen zullen worden gesteld, zullen deze processen maximaal worden gestroomlijnd en vereenvoudigd". Maar ook deze tekst geeft geen enkele vorm van zekerheid. De onderstaande vier toezeggingen en de door het VK beschreven aanpak zijn voor ondernemers daarom het meest belangrijk.

Toegang tot de Britse markt

  • Producenten in Noord-Ierland krijgen "onbelemmerde" toegang tot de gehele Britse markt. Nieuwe wetgeving moet ervoor zorgen dat dit tegen het einde van het jaar wordt gerealiseerd.

Britse douanetarieven

  • Er gelden geen importheffingen op goederen die binnen het Britse douanegebied worden vervoerd en het gebied niet verlaten. Hiertoe behoren ook bewegingen naar Noord-Ierland vanuit de andere delen van het Verenigd Koninkrijk.

Douane-infrastructuur

  • Er zullen nieuwe processen moeten worden toegepast voor goederenstromen naar Noord-Ierland vanuit de andere delen van het Verenigd Koninkrijk. Een nieuwe douane-infrastructuur staat echter nog niet in de planning.

Handelsovereenkomsten

  • Na de overgangsperiode zullen de handelsovereenkomsten van het Verenigd Koninkrijk van toepassing zijn op Noord-Ierland en op de andere delen van het Verenigd Koninkrijk. Dit zijn waarschijnlijk lagere tarieven, maar hierover is nog geen overeenkomst.

De uitvoering van dit alles en de processen die hieraan gekoppeld zullen worden zullen veel moeilijkheden met zich meebrengen. Alle nieuwe administratieve verplichtingen bijvoorbeeld op het gebied van douane, compliance en het uitwissel van gegevens zullen in ieder geval zeker meer tijd en geld gaan kosten en dat zal gevolgen hebben voor iedere supply chain.

Brexit Tool Kit voor Nederlandse bedrijven

Er verandert naast de afspraken over goederenvervoer tussen het VK en Noord-Ierland veel meer na het aflopen van de Brexit-overgangsperiode. We hebben daarom belangrijke informatie verzameld die u kunnen helpen bij uw voorbereiding op volgend jaar. Bezoek onze Brexit Toolkit voor checklists, hulpgidsen en meer.