Het Northern Ireland Protocol (NIP) speelde in januari van dit jaar een belangrijke rol in de Brexit-onderhandelingen. Na veel onenigheid over de afspraken kwamen de EU en het VK tot een compromis. Hierdoor kon de uittreding van het VK op 31 januari 2020 doorgang vinden. Het NIP beschermt de rechten van de Noord-Ieren binnen het VK en zorgt ervoor dat het vredesproces en de Good Friday Agreement niet in het geding komen.
Het protocol is dus een
praktische oplossing om een harde grens in Ierland te vermijden en er
tegelijkertijd voor te zorgen dat het Verenigd Koninkrijk de EU kan verlaten.
Als gevolg daarvan zijn verschillende bepalingen alleen van toepassing op
Noord-Ierland (NI), en daarom is de toestemming van de bevolking van NI
vereist. Een stemming over een dergelijke instemming kan om de vier jaar
plaatsvinden, zolang het protocol van kracht is; de eerste keer in 2024. Men
verwacht dat van alles waaruit het protocol bestaat, alleen de flexibele en aanpasbare
bepalingen zullen standhouden.
Dit nieuwe Britse
beleidsdocument is een belangrijke update voor de handel. We hebben de
belangrijkste feiten in de volgende hoofdstukken samengevat op basis van de
vier belangrijkste verplichtingen die de Britten stellen. De 19 pagina tellende
beleidsnota die het VK heeft vrijgegeven geeft met name inzicht in de principes
en nog niet zozeer over de details. Informatie over de uitvoering van het
beleid zal ontbreken dus nog, maar zijn eigenlijk veel belangrijker omdat daar
een grote uitdaging in schuilt. Het zal nog lastig gaan worden om de in drie
delen opgedeelde doelstelling te halen.
- Bescherming
van het volledige Britse douanegebied
- Het waarborgen
van de integriteit van de interne markt van de EU
- Het
vaststellen van de vereiste procedures die "zo eenvoudig mogelijk en niet
te belastend" zijn voor bedrijven
Ga naar de officiële bekendmaking van "The UK's approach to the Northern Ireland Protocol" van 20 mei 2020.In het beleidsdocument
wordt uiteengezet hoe het Verenigd Koninkrijk aan zijn verplichtingen die
voortvloeien uit het NI-protocol zal voldoen. Voor ondernemers en douane-experts
bevat het echter onvoldoende details om voorbereidingen te kunnen treffen voor
de tenuitvoerlegging.
Het gaat meer om
"wat", minder om "hoe" - en roept veel vragen op. De Britse
overheid heeft daarop een business engagement forum opgericht dat alle
voorstellen om maximaal gebruik te maken van dit protocol in overweging zal nemen. Zowel bedrijven als
brancheorganisaties dringen aan op duidelijkheid.
In het document staat dat
“hoewel er enkele nieuwe administratieve eisen zullen worden gesteld, zullen
deze processen maximaal worden gestroomlijnd en vereenvoudigd". Maar ook
deze tekst geeft geen enkele vorm van zekerheid. De onderstaande vier toezeggingen
en de door het VK beschreven aanpak zijn voor ondernemers daarom het meest
belangrijk.
Toegang tot de Britse markt
- Producenten in Noord-Ierland krijgen
"onbelemmerde" toegang tot de gehele Britse markt. Nieuwe wetgeving moet
ervoor zorgen dat dit tegen het einde van het jaar wordt gerealiseerd.
Britse douanetarieven
- Er gelden geen importheffingen op goederen die
binnen het Britse douanegebied worden vervoerd en het gebied niet verlaten. Hiertoe
behoren ook bewegingen naar Noord-Ierland vanuit de andere delen van het
Verenigd Koninkrijk.
Douane-infrastructuur
- Er zullen nieuwe processen moeten worden toegepast
voor goederenstromen naar Noord-Ierland vanuit de andere delen van het Verenigd
Koninkrijk. Een nieuwe douane-infrastructuur staat echter nog niet in de
planning.
Handelsovereenkomsten
- Na de overgangsperiode zullen de
handelsovereenkomsten van het Verenigd Koninkrijk van toepassing zijn op
Noord-Ierland en op de andere delen van het Verenigd Koninkrijk. Dit zijn
waarschijnlijk lagere tarieven, maar hierover is nog geen overeenkomst.
De uitvoering van dit alles en de processen die hieraan gekoppeld zullen worden zullen veel moeilijkheden met zich meebrengen. Alle nieuwe administratieve verplichtingen bijvoorbeeld op het gebied van douane, compliance en het uitwissel van gegevens zullen in ieder geval zeker meer tijd en geld gaan kosten en dat zal gevolgen hebben voor iedere supply chain.